Jak sztuczna inteligencja może wspierać terapeutów?
Nowe technologie w służbie zdrowia psychicznego
Nowe technologie coraz wyraźniej zaznaczają swoją obecność w psychoterapii i diagnozie psychicznej. Zmieniają one nie tylko formy kontaktu z pacjentem, ale przede wszystkim wspierają terapeutów w ich codziennej pracy. Z przeprowadzonego w Polsce badania jakościowego metodą delficką (Delphi method) wynika, że rola sztucznej inteligencji (AI) w psychologii klinicznej będzie rosła - ale nie po to, by zastąpić terapeutów, lecz by dać im potężne narzędzia do pracy z pacjentem.
Transkrypcja i analiza sesji jako realna pomoc w gabinecie
Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań AI jest automatyczna transkrypcja nagrań z sesji terapeutycznych i wywiadów klinicznych. Dzięki niej terapeuci zyskują precyzyjną dokumentację sesji bez konieczności własnoręcznego notowania czy odsłuchiwania rozmów. Co więcej, zaawansowane algorytmy są w stanie automatycznie wykrywać istotne wzorce językowe - np. nawracające słowa o zabarwieniu depresyjnym, zmiany tonu wypowiedzi, a nawet przerwy w mowie czy przyspieszony rytm odpowiedzi, mogące świadczyć o nasileniu lęku lub pobudzeniu maniakalnym.
W badaniu Kubeckiej i in. eksperci przewidują, że „[algorytmy] mogą się uczyć na tym, co u danej osoby najczęściej jest kłopotem” i mogą służyć „do wyłapywania problemów, nad którymi trzeba pracować w momencie, gdy one się dzieją”. Oznacza to, że AI może wspierać klinicystę w wychwytywaniu tematów wymagających interwencji jeszcze w trakcie trwania procesu terapeutycznego.
Obserwowanie zmian psychiki w czasie
Kolejnym niezwykle ważnym aspektem jest możliwość ciągłego monitorowania zmian psychicznych pacjenta w czasie. Eksperci zwracają uwagę, że analiza języka, zachowań i aktywności pacjenta (np. w sieci, w aplikacjach, ale też w codziennej mowie) może pomóc w śledzeniu jego stanu psychicznego i zauważaniu pogorszeń lub poprawy jeszcze zanim pacjent sam je zgłosi. Jak zauważono w badaniu:
„[Możliwe jest] monitorowanie aktywności internetowej (...), zmiany w napędzie psychoruchowym w przebiegu tych zaburzeń mogłyby być jasno odzwierciedlone w danych gromadzonych przez smartfony”.
Dzięki temu możliwe staje się wczesne wykrywanie nawrotów depresji, epizodów manii czy pogorszenia funkcjonowania w innych zaburzeniach, co pozwala terapeucie na szybszą reakcję i ewentualne dostosowanie terapii.
Wsparcie, nie zastępstwo
Choć niektórzy obawiają się, że technologia może „zdehumanizować” relację terapeutyczną, to według badaczy i praktyków taka wizja jest mało prawdopodobna. Eksperci zgodnie twierdzą, że bezpośredni kontakt z żywym człowiekiem pozostaje nie do zastąpienia:
„Zawody psychologa i psychoterapeuty nie zostaną wyparte przez rozwiązania technologiczne. Technologie będą stosowane raczej jako uzupełniający i wspierający element tych procesów”.
To oznacza, że AI ma wspierać terapeutę – np. poprzez analizę danych z wcześniejszych sesji, przypominanie o tematach poruszanych przez pacjenta, wskazywanie wzorców, czy też proponowanie dodatkowych narzędzi diagnostycznych.
Warunki skutecznego i bezpiecznego wdrożenia
Aby w pełni wykorzystać możliwości AI w zdrowiu psychicznym, konieczne jest zadbanie o bezpieczeństwo danych. Eksperci wskazują jednoznacznie na konieczność ochrony prywatności pacjentów i etycznego wykorzystywania danych. Niezbędne są:
- szyfrowanie danych i nagrań,
- anonimizacja i de-identyfikacja treści,
- odpowiedzialne użycie lub brak użycia danych pacjentów do trenowania modeli AI,
- pełna zgoda pacjenta na przetwarzanie jego informacji,
- bezpieczne przetwarzanie danych, zgodne z RODO.
Jak podkreślają autorzy badania, psychologowie i terapeuci powinni być świadomi zarówno możliwości, jak i ograniczeń związanych z nowymi technologiami. Ich celem nie powinno być ich unikanie, ale rozsądne, etyczne i świadome korzystanie z tych narzędzi dla dobra pacjentów.
Źródło:
Kubecka, A., Książek, J., Styła, R. Przyszłość nowych technologii w diagnozie psychologicznej i psychoterapii. Analiza jakościowa na podstawie metody delfickiej. Psychiatria, 2021, t. 18, nr 4, s. 275–281. DOI: 10.5603/PSYCH.a2021.0004.
https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/PSYCH.a2021.0004
Emothly wspiera specjalistów zdrowia psychicznego, oferując innowacyjne narzędzia do transkrypcji, analizy i generowania notatek klinicznych dla poprawy opieki nad pacjentami.
Media społecznościowe
Kontakt
+48 602 667 934
This website was made in WebWave website builder.